تفسير از ريشه "فسر" مصدر باب تفعيل است ولغت شناسان معاني متعددي براي اين واژه آورده اند كه برخي از آنها عبارتند از: كشف مراد از لفظ مشكل ؛ كشف معناي لفظ و اظهار آن ؛ بيان نمودن معناي سخن؛ بيان و تشريح معنا و لفظ آيات قرآن ؛ كشف معناي معقول؛ اظهار معناي معقول؛ بيان؛ ابانه؛ بيان و توضيح دادن شيء؛ آشكار ساختن امر پوشيده؛ شرح قصه هاي مجمل قرآن كريم و… اين نكته هم لازم به ذكر است كه برخي مانند سيوطي در الاتقان و زركشي در البرهان "تفسير" و "فَسْر" را مشتق شده از "سَفْر" دانسته اند. دليل آنان بر اين ادعا همگوني و تناسب معناي "فسر" و "سفر" (آشكار شدن) مي باشد. اما طبق بررسي هاي انجام شده، اين دو واژه، دو معنا و كاربرد متفاوت دارند: "تفسير" و "فسر" اغلب درباره اظهار معناي معقول و آشكار كردن مطالب علمي و معنوي استعمال مي شود و "سفر" در مورد آشكار كردن اعيان و اشياء خارجي ومحسوس بكار مي رود
لذا نه تنها تناسب معنايي لازم بين اين دو وجود ندارد، به فرض چنين تناسبي، صرف همگوني و تناسب معنايي "سفر" و "فسر" دليل بر اشتقاق و انشعاب "تفسير" و "فسر" از "سفر" نيست.